-
1 astrictus
1. a, umpart. pf. к astringo2. adj.1) тугой, плотныйnon a. soccus H — неплотно подвязанная обувьnumerus a. C — строгая размеренность (речи), ритмичностьastrictae aquae (sc. gelu) O — скованная морозом вода, т. е. лёдcruor a. Lcn — застывшая (в жилах) кровьalvus astrictior CC мед. — запор2) сжатый, краткийverbis astricta sententia VM — изречение, выраженное в немногих словах3) скудный, скупой ( pater Prp)mos a. T — экономный образ жизни -
2 astrictus
astrictus (adstrictus), a, um, PAdi. m. Compar. (2. astringo), angezogen, zusammengezogen, straff, eng, I) eig.: non astrictus soccus, nicht knapp anliegend, d.i. schlotternd, poet. für nachlässige, geschmacklose Schreibart, Hor.: corpora astricta (stramme) et lacertis expressa, Quint.: ilia astricta equi, schmale, Quint.: frons, gerunzelte St., Mart.: gustu astricto, von zusammenziehendem, herbem Geschmack, Plin.: an astrictum corpus sit, an profluat, Cels.: alios astricta, alios resoluta alvus exercet, Cels.: quibus in adulescentia (alvus) fuit astricta (verstopft, verhalten), saepe in senectute solvitur; melior est autem in iuvene fusior, in sene astrictior, Cels. – II) übtr.: a) knapp, sparsam, genau, karg, pater, Prop.: mos, eingeschränkte Lebensweise, Tac.: astricti sunt in continendo patrimonio, simul ad iacturam temporis ventum est, profusissimi (wahre Verschwender) in eo, cuius unius honesta avaritia est, Sen. de brev. vit. 3, 1: Platonis verbis astricta, sensu praevalens sententia, Val. Max. – b) dem Rhythmus nach gebunden, ut eam (sententiam) numero quodam complectar et astricto et soluto, Cic. de or. 3, 175: nec tamen haec ita sunt arta et astricta, ut ea, cum velimus, laxare nequeamus, Cic. or. 220: est enim finitimus oratori poëta, numeris astrictior paulo, verborum autem licentiā liberior, Cic. de or. 1, 70: cum (poëta) versu sit astrictior, Cic. or. 67. – c) gedrängt, bündig, kurz, dialectica quasi contracta et astricta eloquentia putanda est, Cic.: verborum astricta comprehensio, Cic.
-
3 astrictus
astrictus (adstrictus), a, um, PAdi. m. Compar. (2. astringo), angezogen, zusammengezogen, straff, eng, I) eig.: non astrictus soccus, nicht knapp anliegend, d.i. schlotternd, poet. für nachlässige, geschmacklose Schreibart, Hor.: corpora astricta (stramme) et lacertis expressa, Quint.: ilia astricta equi, schmale, Quint.: frons, gerunzelte St., Mart.: gustu astricto, von zusammenziehendem, herbem Geschmack, Plin.: an astrictum corpus sit, an profluat, Cels.: alios astricta, alios resoluta alvus exercet, Cels.: quibus in adulescentia (alvus) fuit astricta (verstopft, verhalten), saepe in senectute solvitur; melior est autem in iuvene fusior, in sene astrictior, Cels. – II) übtr.: a) knapp, sparsam, genau, karg, pater, Prop.: mos, eingeschränkte Lebensweise, Tac.: astricti sunt in continendo patrimonio, simul ad iacturam temporis ventum est, profusissimi (wahre Verschwender) in eo, cuius unius honesta avaritia est, Sen. de brev. vit. 3, 1: Platonis verbis astricta, sensu praevalens sententia, Val. Max. – b) dem Rhythmus nach gebunden, ut eam (sententiam) numero quodam complectar et astricto et soluto, Cic. de or. 3, 175: nec tamen haec ita sunt arta et astricta, ut ea, cum velimus, laxare nequeamus, Cic. or. 220: est enim finitimus oratori poëta, numeris astrictior paulo, verborum autem licentiā liberior, Cic. de or. 1, 70: cum (poëta)————versu sit astrictior, Cic. or. 67. – c) gedrängt, bündig, kurz, dialectica quasi contracta et astricta eloquentia putanda est, Cic.: verborum astricta comprehensio, Cic.Ausführliches Lateinisch-deutsches Handwörterbuch > astrictus
-
4 adstringo
a-stringo ( ads-, Ritschl, Baiter, Halm, Jahn, Keil; as-, Fleck., Merk., Kayser), inxi, ictum, 3, v. a., to draw close, to draw, bind, or tie together, to bind, to tighten, contract (syn.: constringo, stringo, alligo, obligo, vincio).I.Lit.:II.(hunc) adstringite ad columnam fortiter,
Plaut. Bacch. 4, 7, 25:ad statuam astrictus est,
Cic. Verr. 2, 4, 42:manus,
Plaut. Capt. 3, 5, 9:vinculorum, id est aptissimum... quod ex se atque de iis, quae adstringit quam maxume, unum efficit,
Cic. Tim. 4 fin.:astringit vincula motu,
Ov. M. 11, 75:laqueos,
Sen. Ira, 3, 16:artius atque hederā procera adstringitur ilex,
is twined around with ivy, Hor. Epod. 15, 5:adstringi funibus,
Vulg. Ezech. 27, 24:aliquem adstringere loris,
ib. Act. 22, 25:pavidum in jus Cervice adstrictā dominum trahat,
with a halter round his neck, Juv. 10, 88 (Jahn, obstrictā): aspice... Quam non adstricto percurrat pulpita socco, not drawn close, loose; poet. for a negligent style of writing, Hor. Ep. 2, 1, 174:Ipse rotam adstringit multo sufflamine consul,
checks, Juv. 8, 148:balteus haud fluxos gemmis adstrinxit amictus,
Luc. 2, 362:frontem,
to contract, knit, Mart. 11, 40; Sen. Ep. 106:labra porriguntur et scinduntur et adstringuntur,
Quint. 11, 3, 81:frondem ferro,
to cut off, clip, Col. 5, 6, 17 al.; so, alvum, to make costive (opp. solvere, q. v.), Cels. 1, 3; 2, 30.—Of the contraction produced by cold:nivibus quoque molle rotatis astringi corpus,
Ov. M. 9, 222; so id. Tr. 3, 4, 48; id. P. 3, 3, 26:ventis glacies astricta pependit,
id. M. 1, 120:Sic stat iners Scythicas adstringens Bosporus undas,
Luc. 5, 436:vis frigoris (corpora) ita adstringebat,
Curt. 7, 3, 13; 8, 4, 6.—Hence, also, to make colder, to cool, refresh:ex quo (puteo) possis rursus adstringere,
Plin. Ep. 5, 6, 25: corpus astringes brevi Salone, Mart. 1, 49, 11 (acc. to Varr. in a pass. sense in the perf., adstrinxi for adstrictus sum, Varr. L. L. Fragm. ap. Gell. 2, 25, 7).—Of colors, to deaden:ita permixtis viribus alterum altero excitatur aut adstringitur,
Plin. 9, 38, 62, § 134 (diff. from alligare, which precedes;v. alligo, I. B.).—Also of an astringent, harsh taste: radix gustu adstringit,
Plin. 27, 10, 60, § 85.—Trop., to draw together, draw closer, circumscribe; to bind, put under obligation, oblige, necessitate:A.ubi adfinitatem inter nos nostram adstrinxeris,
Plaut. Trin. 3, 2, 73: vellem, suscepisses juvenem regendum;pater enim nimis indulgens, quicquid ego adstrinxi, relaxat,
Cic. Att. 10, 6; so,mores disciplinae severitate,
Quint. 2, 2, 4 Spald.:ad adstringendam fidem,
Cic. Off. 3, 31, 111:hac lege tibi meam astringo fidem,
Ter. Eun. 1, 2, 22:quo (jure jurando) se cuncti astrinxerant,
Suet. Caes. 84:hujus tanti officii servitutem astringebam testimonio sempiterno,
to confirm, secure, Cic. Planc. 30 fin. Wund.:religione devinctum astrictumque,
id. Verr. 2, 4, 42:disciplina astricta legibus,
id. Brut. 10, 40; id. ad Q. Fr. 1, 1, 3:lege et quaestione,
id. Clu. 155:suis condicionibus,
id. Quinct. 5:auditor nullā ejus modi adstrictus necessitate,
id. N. D. 1, 7, 17:orationem numeris astringere,
id. de Or. 3, 44, 173 et saep.:adstringi sacris,
to be bound to maintain, id. Leg. 2, 19:inops regio, quae parsimoniā astringeret milites,
Liv. 39, 1:ad temperantiam,
Plin. Ep. 7, 1:ad servitutem juris,
Quint. 2, 16, 9:illa servitus ad certa se verba adstringendi,
id. 7, 3, 16:milites ad certam stipendiorum formulam,
Suet. Aug. 49; id. Tib. 18:me astringam verbis in sacra jura tuis,
Ov. H. 16, 320; 20, 28:magno scelere se astringeret,
Cic. Phil. 4, 4, 9; id. Sest. 50 fin.; so id. Sull. 29, 82; perh. also id. Pis. 39 fin.; instead of this abl. of class. Latin, we sometimes find in comedy apparently the gen.:et ipsum sese et illum furti adstringeret,
made guilty of, charged himself with, Plaut. Rud. 4, 7, 34:Homo furti sese adstringet,
id. Poen. 3, 4, 27 (cf.:Audin tu? hic furti se adligat,
Ter. Eun. 4, 7, 39; Draeger, Hist. Synt. I. § 209, regards this as a vulgar extension of the use of the gen. with verbs of accusing, convicting, etc., but Klotz, s. v. astringo, regards it as really an old dative, furtoi furti; cf. quoi cui).—Of reasoning or discourse, to compress, abridge, bring into short compass:Stoici breviter adstringere solent argumenta,
Cic. Tusc. 3, 6, 13 (cf. id. ib. 3, 10, 22: Haec sic dicuntur a Stoicis, concludunturque contortius); id. Fat. 14, 32:premere tumentia, luxuriantia adstringere,
Quint. 10, 4, 1 Frotsch., Halm.—Hence, astrictus ( ads-), a, um, P. a., drawn together, tight, narrow, close.Lit.:B.limen astrictum,
shut, Ov. Am. 3, 1, 50:alvus fusior aut astrictior,
Cels. 1, 3:corpus astrictum, i. e. alvus dura,
id. 3, 6:genus morbi astrictum,
costiveness, id. 1 praef.:gustu adstricto,
of a harsh, astringent taste, Plin. 27, 12, 96, § 121.—Trop.1.Sparing, parsimonious, covetous (not before the Aug. per.):2.astrictus pater,
Prop. 3, 17, 18:adstricti moris auctor,
Tac. A. 3, 55:parsimonia,
Just. 44, 2.—Of discourse, compact, brief, concise, short (opp. remissus):dialectica quasi contracta et astricta eloquentia putanda est,
Cic. Brut. 90, 309:verborum astricta comprehensio,
id. ib. 95, 327:est enim finitimus oratori poëta, numeris astrictior paulo,
id. de Or. 1, 16, 70; 1, 16, 60.— Sup. not used.— Adv.: astrictē ( ads-), concisely, briefly (only of discourse):astricte numerosa oratio,
Cic. de Or. 3, 48, 184.— Comp.:astrictius dicere,
Sen. Ep. 8 fin., and Plin. Ep. 1, 20, 20:scribere,
id. ib. 3, 18, 10:ille concludit adstrictius, hic latius,
Quint. 10, 1, 106.— Sup. not used. -
5 astringo
a-stringo ( ads-, Ritschl, Baiter, Halm, Jahn, Keil; as-, Fleck., Merk., Kayser), inxi, ictum, 3, v. a., to draw close, to draw, bind, or tie together, to bind, to tighten, contract (syn.: constringo, stringo, alligo, obligo, vincio).I.Lit.:II.(hunc) adstringite ad columnam fortiter,
Plaut. Bacch. 4, 7, 25:ad statuam astrictus est,
Cic. Verr. 2, 4, 42:manus,
Plaut. Capt. 3, 5, 9:vinculorum, id est aptissimum... quod ex se atque de iis, quae adstringit quam maxume, unum efficit,
Cic. Tim. 4 fin.:astringit vincula motu,
Ov. M. 11, 75:laqueos,
Sen. Ira, 3, 16:artius atque hederā procera adstringitur ilex,
is twined around with ivy, Hor. Epod. 15, 5:adstringi funibus,
Vulg. Ezech. 27, 24:aliquem adstringere loris,
ib. Act. 22, 25:pavidum in jus Cervice adstrictā dominum trahat,
with a halter round his neck, Juv. 10, 88 (Jahn, obstrictā): aspice... Quam non adstricto percurrat pulpita socco, not drawn close, loose; poet. for a negligent style of writing, Hor. Ep. 2, 1, 174:Ipse rotam adstringit multo sufflamine consul,
checks, Juv. 8, 148:balteus haud fluxos gemmis adstrinxit amictus,
Luc. 2, 362:frontem,
to contract, knit, Mart. 11, 40; Sen. Ep. 106:labra porriguntur et scinduntur et adstringuntur,
Quint. 11, 3, 81:frondem ferro,
to cut off, clip, Col. 5, 6, 17 al.; so, alvum, to make costive (opp. solvere, q. v.), Cels. 1, 3; 2, 30.—Of the contraction produced by cold:nivibus quoque molle rotatis astringi corpus,
Ov. M. 9, 222; so id. Tr. 3, 4, 48; id. P. 3, 3, 26:ventis glacies astricta pependit,
id. M. 1, 120:Sic stat iners Scythicas adstringens Bosporus undas,
Luc. 5, 436:vis frigoris (corpora) ita adstringebat,
Curt. 7, 3, 13; 8, 4, 6.—Hence, also, to make colder, to cool, refresh:ex quo (puteo) possis rursus adstringere,
Plin. Ep. 5, 6, 25: corpus astringes brevi Salone, Mart. 1, 49, 11 (acc. to Varr. in a pass. sense in the perf., adstrinxi for adstrictus sum, Varr. L. L. Fragm. ap. Gell. 2, 25, 7).—Of colors, to deaden:ita permixtis viribus alterum altero excitatur aut adstringitur,
Plin. 9, 38, 62, § 134 (diff. from alligare, which precedes;v. alligo, I. B.).—Also of an astringent, harsh taste: radix gustu adstringit,
Plin. 27, 10, 60, § 85.—Trop., to draw together, draw closer, circumscribe; to bind, put under obligation, oblige, necessitate:A.ubi adfinitatem inter nos nostram adstrinxeris,
Plaut. Trin. 3, 2, 73: vellem, suscepisses juvenem regendum;pater enim nimis indulgens, quicquid ego adstrinxi, relaxat,
Cic. Att. 10, 6; so,mores disciplinae severitate,
Quint. 2, 2, 4 Spald.:ad adstringendam fidem,
Cic. Off. 3, 31, 111:hac lege tibi meam astringo fidem,
Ter. Eun. 1, 2, 22:quo (jure jurando) se cuncti astrinxerant,
Suet. Caes. 84:hujus tanti officii servitutem astringebam testimonio sempiterno,
to confirm, secure, Cic. Planc. 30 fin. Wund.:religione devinctum astrictumque,
id. Verr. 2, 4, 42:disciplina astricta legibus,
id. Brut. 10, 40; id. ad Q. Fr. 1, 1, 3:lege et quaestione,
id. Clu. 155:suis condicionibus,
id. Quinct. 5:auditor nullā ejus modi adstrictus necessitate,
id. N. D. 1, 7, 17:orationem numeris astringere,
id. de Or. 3, 44, 173 et saep.:adstringi sacris,
to be bound to maintain, id. Leg. 2, 19:inops regio, quae parsimoniā astringeret milites,
Liv. 39, 1:ad temperantiam,
Plin. Ep. 7, 1:ad servitutem juris,
Quint. 2, 16, 9:illa servitus ad certa se verba adstringendi,
id. 7, 3, 16:milites ad certam stipendiorum formulam,
Suet. Aug. 49; id. Tib. 18:me astringam verbis in sacra jura tuis,
Ov. H. 16, 320; 20, 28:magno scelere se astringeret,
Cic. Phil. 4, 4, 9; id. Sest. 50 fin.; so id. Sull. 29, 82; perh. also id. Pis. 39 fin.; instead of this abl. of class. Latin, we sometimes find in comedy apparently the gen.:et ipsum sese et illum furti adstringeret,
made guilty of, charged himself with, Plaut. Rud. 4, 7, 34:Homo furti sese adstringet,
id. Poen. 3, 4, 27 (cf.:Audin tu? hic furti se adligat,
Ter. Eun. 4, 7, 39; Draeger, Hist. Synt. I. § 209, regards this as a vulgar extension of the use of the gen. with verbs of accusing, convicting, etc., but Klotz, s. v. astringo, regards it as really an old dative, furtoi furti; cf. quoi cui).—Of reasoning or discourse, to compress, abridge, bring into short compass:Stoici breviter adstringere solent argumenta,
Cic. Tusc. 3, 6, 13 (cf. id. ib. 3, 10, 22: Haec sic dicuntur a Stoicis, concludunturque contortius); id. Fat. 14, 32:premere tumentia, luxuriantia adstringere,
Quint. 10, 4, 1 Frotsch., Halm.—Hence, astrictus ( ads-), a, um, P. a., drawn together, tight, narrow, close.Lit.:B.limen astrictum,
shut, Ov. Am. 3, 1, 50:alvus fusior aut astrictior,
Cels. 1, 3:corpus astrictum, i. e. alvus dura,
id. 3, 6:genus morbi astrictum,
costiveness, id. 1 praef.:gustu adstricto,
of a harsh, astringent taste, Plin. 27, 12, 96, § 121.—Trop.1.Sparing, parsimonious, covetous (not before the Aug. per.):2.astrictus pater,
Prop. 3, 17, 18:adstricti moris auctor,
Tac. A. 3, 55:parsimonia,
Just. 44, 2.—Of discourse, compact, brief, concise, short (opp. remissus):dialectica quasi contracta et astricta eloquentia putanda est,
Cic. Brut. 90, 309:verborum astricta comprehensio,
id. ib. 95, 327:est enim finitimus oratori poëta, numeris astrictior paulo,
id. de Or. 1, 16, 70; 1, 16, 60.— Sup. not used.— Adv.: astrictē ( ads-), concisely, briefly (only of discourse):astricte numerosa oratio,
Cic. de Or. 3, 48, 184.— Comp.:astrictius dicere,
Sen. Ep. 8 fin., and Plin. Ep. 1, 20, 20:scribere,
id. ib. 3, 18, 10:ille concludit adstrictius, hic latius,
Quint. 10, 1, 106.— Sup. not used. -
6 fundo
1.fundo, fūdi, fūsum, 3, v. a. [root FUD; Gr. CHU, cheW-, in cheô, cheusô;I.Lat. futis, futtilis, ec-futio, re-futo, etc.,
Curt. Gr. Etym. p. 204 sq. ], to pour, pour out, shed.Lit., of fluids.1.In gen.:2.(natura terram) sucum venis cogebat fundere apertis Consimilem lactis, etc.,
Lucr. 5, 812:sanguinem e patera,
Cic. Div. 1, 23, 46:novum liquorem (i. e. vinum) de patera,
Hor. C. 1, 31, 3:vina paterā in aras,
Ov. M. 9, 160; cf.:vinum inter cornua,
id. ib. 7, 594:vinum super aequora,
id. ib. 11, 247:duo rite mero libans carchesia Baccho Fundit humi,
Verg. A. 5, 78:laticem urnis,
Ov. M. 3, 172:lacrimas,
Verg. A. 3, 348: cf. Ov. M. [p. 793] 5, 540:fundit Anigros aquas,
pours out, id. ib. 15, 282:parumne fusum est Latini sanguinis?
shed, spilt, Hor. Epod. 7, 4:sanguine ob rem publicam fuso,
Sall. H. Fr. 2, 96, 2 Dietsch:sanguinem de regno (i. e. propter regnum),
Curt. 10, 5.—Mid.:memorandum, in septem lacus eum (Strymonem) fundi,
discharges itself, Plin. 4, 10, 17, § 38:ingentibus procellis fusus imber,
pouring, Liv. 6, 8, 7; 6, 32, 6; cf.:sanguis in corporibus fusus,
Cic. de Or. 2, 77, 310.—In partic.a.Of metals, to make by melting, to melt, cast, found:* b.exolevit fundendi aeris pretiosi ratio,
Plin. 34, 2, 3, § 5; cf. id. 34, 7, 18, § 46:caldarium (aes) funditur tantum, malleis fragile,
id. 34, 8, 20, § 94:aere fuso,
id. 34, 11, 24, § 107:vitrum,
id. 34, 14, 42, § 148:glandes, Auct. B. Afr. 20, 3: Theodorus ipse se ex aere fudit,
Plin. 34, 8, 19, § 83:ne statuam quidem inchoari, cum ejus membra fundentur,
Quint. 2, 1, 12:fusis omnibus membris (statuae),
id. 7 praef. §2: olim quaerere amabam, Quid sculptum infabre, quid fusum durius esset,
Hor. S. 2, 3, 22.—In medic. lang.: aliquem, to cause one to have fluid stools, to relax the bowels (opp. comprimere): si compresserit aliquem morbus aut fuderit, Cels. praef. med.; cf. under P. a.—B.Transf.1.To wet, moisten, bathe with a liquid ( poet. and very rare):2.(ossa) niveo fundere lacte,
Tib. 3, 2, 20:multo tempora funde mero,
id. 1, 7, 50.—Of things non-fluid.a.In gen., to pour forth in abundance, to scatter, cast, hurl; to spread, extend, diffuse:b.desectam cum stramento segetem corbibus fudere in Tiberim,
Liv. 2, 5, 3:picem reliquasque res, quibus ignis excitari potest, fundebant,
Caes. B. G. 7, 24, 4:tela,
Val. Fl. 3, 243:sagittam,
Sil. 7, 647:(solis) radios per opaca domorum,
Lucr. 2, 115:quas (maculas) incuria fudit,
has scattered, Hor. A. P. 352:fundunt se carcere laeti Thraces equi,
pour themselves forth, rush out, Val. Fl. 1, 611:se cuncta manus ratibus,
id. 2, 662:littera fundens se in charta,
Plin. 13, 12, 25, § 81:luna se fundebat per fenestras,
Verg. A. 3, 152.—Mid.:ne (vitis) in omnes partes nimia fundatur,
spread out, Cic. de Sen. 15, 52:homines fusi per agros ac dispersi,
Cic. Sest. 42, 91.—In partic.(α).With the accessory notion of production, to bring forth, bear or produce (in abundance):(β).crescunt arbusta et fetus in tempore fundunt,
Lucr. 1, 351; cf.:terra feta frugibus et vario leguminum genere, quae cum maxima largitate fundit,
Cic. N. D. 2, 62, 156:flores aut fruges aut bacas,
id. Tusc. 5, 13, 37:frugem,
id. de Sen. 15, 51:plus materiae (vites),
Plin. 17, 22, 35, § 192:cum centesimo Leontini campi fundunt,
id. 18, 10, 21, § 95:facile illa (piscium ova) aqua et sustinentur et fetum fundunt,
Cic. N. D. 2, 51, 129:(terra) animal prope certo tempore fudit Omne,
Lucr. 5, 823; cf. ib. 917:fudit equum magno tellus percussa tridenti,
Verg. G. 1, 13:Africa asinorum silvestrium multitudinem fundit,
Plin. 8, 30, 46, § 108: quae te beluam ex utero, non hominem fudit, Cic. Pis. init.; Verg. A. 8, 139, v. Forbig. ad h. l.—With the secondary notion of depth or downward direction, to throw or cast to the ground, to prostrate:II.(victi hostes) et de jugis, quae ceperant, funduntur,
Liv. 9, 43, 20:nec prius absistit, quam septem ingentia victor Corpora (cervorum) fundat humi,
Verg. A. 1, 193; cf. Ov. M. 13, 85; Sil. 4, 533:aliquem arcu,
Val. Fl. 1, 446.—In middle force:fundi in alga,
to lie down, Val. Fl. 1, 252.—Esp. freq. milit. t. t., overthrow, overcome, rout, vanquish an enemy:hostes nefarios prostravit, fudit, occidit,
Cic. Phil. 14, 10, 27; cf.:exercitus caesus fususque,
id. ib. 14, 1, 1:aliquos caedere, fundere atque fugare,
Sall. J. 58, 3:Gaetulos,
id. ib. 88, 3:classes fusae fugataeque,
id. ib. 79, 4; cf.:si vi fudisset cecidissetque hostes,
Liv. 35, 1, 8:hostes de jugis,
id. 9, 43, 20:Gallos de delubris vestris,
id. 6, 16, 2:eas omnes copias a se uno proelio fusas ac superatas esse,
Caes. B. G. 1, 44, 8; cf.:Massilienses crebris eruptionibus fusi,
id. B. C. 2, 22, 1:Latini ad Veserim fusi et fugati,
Cic. Off. 3, 31, 112; Liv. 2, 6 fin.:quatuor exercitus Carthaginiensium fudi, fugavi, Hispania expuli,
id. 28, 28, 9; cf. Drak. on 38, 53, 2;less freq. in a reversed order: alios arma sumentes fugant funduntque,
Sall. J. 21, 2; Vell. 2, 46 fin.: omnibus hostium copiis fusis armisque exutis, Caes. B. G. 3, 6, 3:magnas copias hostium fudit,
Cic. Mur. 9, 20:Sabinos equitatu fudit,
id. Rep. 2, 20:Armeniorum copias,
id. Arch. 9, 21:maximas copias parva manu,
Sall. C. 7, 7.Trop.A.Ingen., to pour out or forth, to spread out, extend, display:B.imago de corpore fusa,
Lucr. 4, 53:animam moribundo corpore fudit,
id. 3, 1033; cf. id. 3, 700:concidit ac multo vitam cum sanguine fudit,
Verg. A. 2, 532:circuli (appellantur), quod mixta farina et caseo et aqua circuitum aequabiliter fundebant,
poured out, spread out, Varr. L. L. 5, § 106:quem secutus Cicero hanc famam latius fudit,
Quint. 11, 2, 14; cf. id. 10, 5, 11:cum vero causa ea inciderit, in qua vis eloquentiae possit expromi: tum se latius fundet orator,
will display himself, Cic. Or. 36, 125:superstitio, fusa per gentes,
id. Div. 2, 72 init.; cf. Quint. 11, 3, 84:neque se tanta in eo (Cicerone) fudisset ubertas,
id. 12, 2, 23:fundet opes, Latiumque beabit divite lingua,
riches of expression, Hor. Ep. 2, 2, 121. —Mid.:quamquam negant, nec virtutes nec vitia crescere: tamen utrumque eorum fundi quodammodo et quasi dilatari putant,
to be diffused, Cic. Fin. 3, 15, 48; cf.:modo virtus latius funditur,
Sen. Ep. 74, 27; and:semper ex eo, quod maximas partes continet latissimeque funditur, tota res appellatur,
id. 5, 30, 92:saepe in amplificanda re funditur numerose et volubiliter oratio,
id. Or. 62, 210.—In partic., of speech, to pour forth, utter:A.per quam (arteriam) vox principium a mente ducens percipitur et funditur,
Cic. N. D. 2, 59, 149; cf.:e quibus elici vocem et fundi videmus,
id. Tusc. 2, 24, 56:inanes sonos,
id. ib. 5, 26, 73 (for which:inani voce sonare,
id. Fin. 2, 15, 48):sonum,
id. Ac. 2, 23, 74:verba poëtarum more (opp. ratione et arte distinguere),
id. Fin. 4, 4, 10:versus hexametros aliosque variis modis atque numeris ex tempore,
id. de Or. 3, 50, 194; cf.:grave plenumque carmen,
id. Tusc. 1, 26, 64:tam bonos septenarios ad tibiam,
id. ib. 1, 44, 107:physicorum oracula,
id. N. D. 1, 26, 66:has ore loquelas,
Verg. A. 5, 842:preces pectore ab imo,
id. ib. 6, 55; so,preces,
id. ib. 5, 234; Hor. Epod. 17, 53:mera mendacia,
Plaut. Ps. 4, 1, 33:jam tu verba fundis hic, sapientia?
you waste, Ter. Ad. 5, 2, 7:opprobria rustica,
Hor. Ep. 2, 1, 146:iras inanes,
Val. Fl. 3, 697:vehemens et liquidus puroque simillimus amni Fundet opes,
Hor. Ep. 2, 2, 121:preces,
App. M. 11, p. 258, 4; Tac. A. 14, 30; Aug. in Psa. 25, 10 al.—Hence, fūsus, a, um, P. a., spread out, extended, broad, large, copious, diffuse.Lit.:B.(aër) tum fusus et extenuatus sublime fertur, tum autem concretus in nubes cogitur,
Cic. N. D. 2, 39, 101: fusior alvus, i. e. more relaxed (opp. astrictior), Cels. 1, 3 med.:toga (opp. restricta),
wide, full, Suet. Aug. 73:Gallorum fusa et candida corpora,
full, plump, Liv. 38, 21, 9:campi in omnem partem,
extended, Verg. A. 6, 440; cf.:non fusior ulli Terra fuit domino,
a broader, larger kingdom, Luc. 4, 670.—Trop., copious, diffuse; flowing, free:* 1. 2.genus sermonis non liquidum, non fusum ac profluens,
Cic. de Or. 2, 38, 159; cf.:constricta an latius fusa narratio,
Quint. 2, 13, 5:materia abundantior atque ultra quam oporteat fusa,
id. 2, 4, 7:ut illud, quod ad omnem honestatem pertinet, decorum, quam late fusum sit, appareat,
Cic. Off. 1, 28, 98; cf. Quint. 11, 1, 5:(vox) in egressionibus fusa et securae claritatis (opp. contracta),
unrestrained, free, id. 11, 3, 64:periodus,
id. 9, 4, 128:fusiores liberioresque numeri,
id. 130:lingua Graeca prolixior fusiorque quam nostra,
Gell. 2, 26, 7:in locis ac descriptionibus fusi ac fluentes,
Quint. 9, 4, 138:plenior Aeschines et magis fusus,
id. 10, 1, 77:dulcis et candidus et fusus Herodotus (opp. densus et brevis et semper instans sibi Thucydides),
id. 10, 1, 73.— Sup. seems not to occur.— Adv.: fūse.(Acc. to B.) Copiously, at length, diffusely:2.quae fuse olim disputabantur ac libere, ea nunc articulatim distincteque dicuntur,
Cic. Leg. 1, 13, 36:multa dicere fuse lateque,
id. Tusc. 4, 26, 57:fuse lateque dicendi facultas,
id. Or. 32, 113:fuse et copiose augere et ornate aliquid (opp. brevia et acuta),
id. Fin. 3, 7, 26.— Comp.:haec cum uberius disputantur et fusius (opp. brevius angustiusque concluduntur),
Cic. N. D. 2, 7, 20:fusius et ornatius rem exponere,
Quint. 4, 2, 128.— Sup. seems not to occur.fundo, āvi, ātum, 1, v. a. [fundus], to lay the bottom, keel, foundation of a thing, to found (syn.: condo, exstruo, etc.).I.Lit. (perh. only poet.):B.haec carina satis probe fundata et bene statuta est,
i. e. is laid, Plaut. Mil. 3, 3, 44 (v. Ritschl ad h. l.);dum mea puppis erat validā fundata carinā,
Ov. P. 4, 3, 5; id. H. 16, 111:Erycino in vertice sedes fundatur Veneri Idaliae,
is founded, Verg. A. 5, 759: sedes saxo vetusto. id. ib. 8, 478:arces,
id. ib. 4, 260.—Transf., in gen., to fasten, secure, make firm:II.dente tenaci Ancora fundabat naves,
Verg. A. 6, 4:(genus humanum) Et majoribus et solidis magis ossibus intus Fundatum,
Lucr. 5, 928; 4, 828.—Trop., to found, establish, fix, confirm (class., esp. in part. perf.; cf.:A.firmo, stabilio): illud vero maxime nostrum fundavit imperium et populi Romani nomen auxit, quod, etc.,
Cic. Balb. 13, 31; cf.:quantis laboribus fundatum imperium,
id. Cat. 4, 9, 19:qui (rei publicae status) bonorum omnium conjunctione et auctoritate consulatus mei fixus et fundatus videbatur,
id. Att. 1, 16, 6:accurate non modo fundata verum etiam exstructa disciplina,
id. Fin. 4, 1, 1; cf.:fundati a doctore,
thoroughly instructed, Lact. 6, 21, 4:res publica praeclare fundata,
Cic. Par. 1, 2, 10; cf.:qui legibus urbem Fundavit,
Verg. A. 6, 810:in eorum agro sedes fundare Bastarnis,
Liv. 40, 57, 5:libertatem, salutem, securitatem,
Plin. Pan. 8, 1:jus civile,
Dig. 1, 2, 2, § 39:vacuos Penates prole,
Stat. S. 4, 7, 30; cf.:thalamos Tritonide nympha,
i. e. to marry, Sil. 2, 65:partis et fundatis amicitiis,
Q. Cic. Petit. Cons. 7, 25:fundatae atque optime constitutae opes,
Cic. Rab. Post. 1, 1; cf.:nitidis fundata pecunia villis,
well laid out, Hor. Ep. 1, 15, 46:nihil veritate fundatum,
Cic. Fl. 11, 26; cf. Lucr. 5, 161.— Hence, fundātus, a, um, P. a., firm, fixed, grounded, durable (very rare).Lit.:B.quo fundatior erit ex arenato directura, etc.,
Vitr. 7, 3 med.:si permanetis in fide fundati,
Vulg. Col. 1, 23.—Trop.: deflevi subitas fundatissimae familiae ruinas, Auct. Or. pro Domo, 36, 96.
Перевод: с латинского на все языки
со всех языков на латинский- Со всех языков на:
- Латинский
- С латинского на:
- Все языки
- Английский
- Немецкий
- Русский